Lagundu ditugun inurriak
Bide honetan, jende zoragarriarekin egin dut topo. @izaninurri-ko proiektuan parte hartzeko aukera izan nuen eta bertan, nire antzeko errealitatea bizi izan duten eta oraindik bizitzen ari diren pertsona apartak ezagutu ditut. Egun hartan oso gaizki nengoen, zauriz beteta eta gorputza minduta. Baina nire lagun @olatzmercader-ek dioen bezala, horrela sentituz gero ere, nire edertasuna zein egoeraren edertasuna ikusteko gai naiz. Minbizia besarkatzen duzunean, zure bizitza erabat aldatzen da. Onartzen duzu zure bizitza eta ongizatea besteen eskuetan jartzea dagokizula, eta etengabeko ziurgabetasunarekin bizi beharko duzula. Horrek zaurgarritasuna eraldatzeko ahalmena ikusten irakasten dizu, eta erresilientzia gaitasunaz ohartzen zara. Benetan gogorra izan arren, bizitza zein ederra den erakusten dizu minbiziak, eta zeure burua zein besteak besarkatzearen garrantziaz ohartarazi.
— Kris
Inurrien istorioak
MAILUA ETA
ISILTASUNAK
Hamalau-hamabost urterekin jasotzen duzu zure egunerokoa hankaz gora jartzen dizun albistea.
- Seme, gauza bat esan behar dizugu. Amak tumore bat dauka.
- Ah, beno, behintzat ez da minbizia, ezta? -zure xalotasunean.
- Ez, seme, ez, minbizia daukat, bularreko minbizia.
Iritsi da lehen kolpea. Izan ere, mailu bat da minbizia, kolpeka-kolpeka etenik gabe. Kolpeka, amari; kolpeka, senide guztioi; kolpeka, kolpeka, gaixotasunaz ahazteko esperantza duzun bakoitzean. Eta lehen isiltasuna. Nola adierazi sentitzen duzuna? Eta nori?.
Hasi du amak kimioa, eta galdu du ilea. Kalerako, ileordea; etxerako, buff-a. Baina, halako batean, buff-ik gabe ikusten duzu, burusoil. Ez duzu onartu nahi, baina hori da mailuaren bigarren kolpea; gaixotasuna begi bistan ikustea. Irribarre behartu bat egin diozu amari; arren, ez dadila konturatu zein gogorra egiten zaizun irudia. Nahikoa du aurrean duen guztiarekin, zurekin pentsatzen hasteko. Isiltasuna berriro. Zer esan, nola esan. Nozituko ditu albo-kalteak, eta zuk hor jarraituko duzu, “Ondo zaude?” trakets bat, eta bestela mutu.
Badatoz egun onak. Ama indartsu dago, alai samar, amaitu du kimioa eta egin diote ebakuntza. Dena ondo joan da. Baina mailu bat da minbizia, eta dena ez da nahi bezain ondo joan. Gaixotasuna itzul daitekeela-eta, hobe duela jarri berri dioten bularra kentzen badiote. Golpea. Baina amak ez du zalantzarik, ez du aurreko egoerara itzuli nahi. Denok babestu dugu.
Urteak pasa dira. Barealdi medikatua, baina barealdia funtsean. Baina mailu bat da minbizia, kolpe-kolpeka gupdarik gabe. Izenez aldatu da, “minbizia hormonala”. Kolpe latzena iritsi den arte. Bularreko minbizia. Berriro. 31 urte dituzu orain, eta desberdin bizi duzu egoera. Helduagoa zara, errazago egiten zaizu ingurukoekin hitz egitea, barrenak lasaitzea. Baita amarekin hitz egitea ere. Berak ere desberdin bizi du: behin irabazi zuen, berriro gaindituko du. Mailua da minbizia, baina okertzen diren iltzeak gara gu, gogor jo arren tinko eusten diogunak mailuak desira lukeen bidea oztopatzen.
Minbizia izatea oso gogorra da. Baita minbiziadun baten senidea izatea ere. Ez lotsatu hori pentsatzeagatik. Asko dira isiltasun uneak, zalantzak, beldurrak. Baina beti ez da beharrezkoa zerbait esatea. Ondoan egotea aski izan daiteke batzuetan. Isildutakoak errepikatzen. Lerrook idazten ari naizenean bezala, amak lehen aldiz irakurriko baitu nola sentizen naizen. Noiz eta koronabirus garaiotan, elkar berriro noiz ikusiko dugun pentsatzen dugun bitartean.
— Iñaki Lasa, Andoain
TANTAZ TANTA,
BETI AURRERA
"25 urte nituen, 2019ko martxoan bularrean min izugarria hasi zitzaidanean. Egun batzuk geroago lepoan bulto txiki bat nuela ikusi nuen. Orduan hasi nintzen medikutatik bueltaka, TAC, PET, biopsia… aste oso gogorra izan zen.
Froga askoren ondoren Txagorritxuko hematologoaren aurrean eseri eta diagnostikoa eman zidan: Hodgkin Linfoma II. fasean. Gogorra egin zitzaidan minbizia nuela entzutea eta hainbat galdera egin nizkion nire buruari: nola iritsi naiz ni egoera honetan egotera? Nire kulpa izan al da? Zenbat sufritu beharko dugu nire ingurukoak eta nik?
4 hilabetean zehar 8 kimioterapia sesio hartu nituen eta aldaketa fisiko asko jasan behar izan nituen. Pisua galdu nuen, ilea jauzi zitzaidan, orbainak irten zitzaizkidan…
Zorionez, abuztuaren 30ean inoiz jaso dudan berri onena jaso nuen. Berriz ere Txagorritxuko hematologoaren aurrean eseri nintzen, baina oraingo honetan notizia onak nituen entzuteko: guztiz osatuta nengoela esan zidan.
2019. urtea nire bizitzako garrantzitsuena izan da, inoiz ez naiz izango lehen nintzena eta gaixotasunari esker inoiz baino gehiago baloratzen dut nire inguruko pertsona eta hauekin bizi ditudan momentuak.
Gainera, lagun batzuekin batera odoleko minbizien ikerketari laguntzeko eta hezur-muin donazioari bultzada emateko “Tantanka” proiektua sortu dugu. Proiektuan zehar lortutako diru guztia odoleko minbizia ezberdinen ikerketara bideratuko dugu."
— Miren Urtaza, Oñati
AMA
"10 urteko haurra nintzen amari lehenengoz bularreko minbizia diagnostikatu ziotenean. Orduan, ez nuen ulertzen hitz honen esanahia, eta hare eta gutxiago honek dakarren guztia. Hau lehenengo etapa izan zen, amaiera ona eduki zuena, nerabezaroa iritsi arte. Ordurako, 16 urte izango nituen, eta berriz ere, bularreko minbizia diagnostikatu zioten. Etapa honetan, gaixotasunak dakarrena argiago bizitzeko adina nuen, nahiz eta oraindik dena ulertzeko gai ez izan. Bigarren etapak ere, borroka honek utzitako aztarna batzuez gain, amaiera ona izan zuela esan liteke. Horrela, urte pare bat beranduago, hain gorroto genuen hitza berriz itzuli zen arte. Eta oraingoan, metastasiarekin batera. Hau izan zen denetan gogorrena, beti hain indartsu eta hain positibo ezagutu genuen emakumea indarra galtzen joan baitzen amaierara iritsi arte. Amaiera honek beste etapa bat ekarri zuen, maite dugunok, oraindik ere, bizitzen jarraitzen duguna.
Etapa guzti hauen oinarria indarra dela esan dezaket. Bere borrokatzeko grinak bere ingurukoei indartsuago izaten erakutsi digu, mundua era positibo batean ikusten eta dugun guztia baloratzen."
— Julene Illarramendi, Lasarte-Oria
BORROKATZEA GELDITZEN DA
3 urte nituela bizkarreko mina hasi zitzaidan. Medikuek ez zuten ezer ikusten, ez sinistera ere iritsi ziren, egun batean nire hankek erantzuteari utzi zioten arte. Ez nituen sentitzen. Urgentziaz operatu ninduten, tumore bat neukalako bizkarrezurra zapaltzen. Nire gurasoei eta familiari bizitza hankaz gora jarri zitzaien. Ez zegoen esperantza gehiegirik hortik irtetzeko, baina irten nintzen. Kimio tratamendutik joan eta etorri eta gurbildun aulkian pasatu nuen urrengo urtea.
Ikastolan ranpa eta komun berezia jarri zidaten baita, nire lagun guztiek gurpildun aulkia eskatzen zidaten buelta bat emateko. Normala, oso polita jarri nuen eta. Kimioterapia amaitzean, oraindik burusoil, paraplegiatik irteteko esperatzarik ez zegoen, baina reabilitazio, lan eta ilusio askorekin, hankak mugitu nituen egun batean. Berriz oinez ikasten hasi nintzen. Urte batzuk geroxeago alta definitiboa eman zidatenerako, futbolean jolasten aritzen nintzen jolasorduetan.
Niri zikatriz polit batzuk bakarrik gelditu zaizkit, baina ez da minbiziarekin familian izan dugun harreman bakarra, batzuetan ez da horren polita. Duela urte gutxi, nire izeba pankreas minbizi batek eraman zuen (nire gaixotasuna sendatzeko horren garrantzitsua izan zen pertsona) eta nire aita birikako minbiziaren kontra borrokan dabil oraintxe bertan. Ospitalean dago ebakuntzatik berreskuratzen eta koronabirusa dela eta, ama bakarrik joan daiteke bisitan. Borrokatzea gelditzen da.
— Jone Bengoa, Eibar
